Diagnostyka Candida spp.
Metody diagnostyczne dostępne w krajowych laboratoriach, to:
posiewy z kału, błon śluzowych, wydzielin
Próbka pochodzącą z kału lub błon śluzowych posiana zostaje na specjalne podłoże mikrobiologiczne umożliwiające wzrost drożdży. Metoda ta jest rutynowo stosowana przez szereg laboratoriów, jednak hodowla prowadzona musi być przez odpowiednio długi okres (zwykle co najmniej 10 dni).
Z uwagi na fakt, iż drożdże z rodzaju Candida są naturalnym drobnoustrojem występującym u większości ludzi (jelito grube, powłoki skórne i błony śluzowe) otrzymanie pozytywnego wyniku badania posiewowego przynosi niewielką wartość diagnostyczną.
Wyjątkiem jest pozytywny wynik otrzymany z posiewu krwi. W tym przypadku, wynik pozytywny wskazuje na infekcje ogólnoustrojową (np. sepsa) i wymaga natychmiastowego leczenia.
Badanie posiewowe obarczone jest sporym błędem czynników ludzkich i w dużej mierze zależy od doświadczenia personelu laboratoryjnego. Obdarzone jest również sporym ryzykiem otrzymania wyników fałszywie negatywnych (na pożywce nie wyrośnie żaden mikroorganizm), jak i fałszywie pozytywnych ( po posiewie kału na pożywce wyrośnie C.albicans, który nie koniecznie musi odpowiadać za chorobę).
Badanie mikroskopowe krwi
Badanie bezpośrednie polegające na obserwowaniu pod mikroskopem kropli krwi pobranej od pacjenta. Umożliwia ono identyfikacje komórek grzyba. Ograniczeniem tej metody jest konieczność odpowiedniego namnożenia się drożdży we krwi. Metoda przeznaczona jest do identyfikacji zaawansowanych stadiów kandydozy, jednak stwierdzenie obecności komórek grzyba we krwi jest bezpośrednim dowodem potwierdzającym chorobę.
Metoda wymaga sporego doświadczenia diagnosty laboratoryjnego. Często zdarzają się przypadki błędnych wyników fałszywie ujemnych z uwagi na podobieństwo komórek Candida do leukocytów (komórek krwi). Stąd kanydoza często identyfikowana jest również jak leukocytoza.
Testy ELISA
Test immunoenzymatyczny wykrywający przeciwciała przeciwko określonym gatunkom grzyba. Jest to najczęściej stosowany test diagnostyczny, z uwagi na niską cenę i przesiewowy charakter.Test ELISA jest metodą pośrednią, wykrywającą jedynie odpowiedź immunologiczną naszego organizmu powstałą po kontakcie z antygenami grzyba. Otrzymanie wyniku pozytywnego po badaniach przeciwciał klasy IgG sugeruje, iż pacjent miał w przeszłości kontakt z danym mikroorganizmem, co oczywiście nie świadczy o trwającym zakażeniu. Przeciwciała klasy IgG na wysokim poziomie utrzymywać się mogą przez długi okres (miesięcy, a nawet lat) po ustąpieniu objawów choroby.Mała wartość diagnostyczna spowodowana jest równeiż przez niską czułość testów ELISA, jak i dużą liczbę wyników fałszywie negatywnych. Coraz częściej zastępowany jest przez czulsze i bezpośrednie metody identyfikacji komórek grzyba.
Test PCR
Badanie genetyczne, pozwalające na identyfikacji materiału genetycznego (DNA) grzyba. Jest to metoda bezpośrednia identyfikująca bezpośrednią obecność drożdży w badanym materiale (krew, wymaz z błon śluzowych itp.). Metoda PCR pozwala na identyfikacje pojedynczych komórek drożdży w badanym materiale, a więc bardzo wczesną fazę zakażenia. Polega ona na powieleniu określonego fragmentu DNA grzyba do ilości wystarczającej do tego aby stał się on widoczny w świetle UV.
Testy genetyczne typu PCR oferują obecnie najczulsze metody diagnostyczne.
Źródła:
1. „Nie daj się zjeść grzybom Candida” – dr Andrzej Janus
2.
http://www.candida.info.pl/index.html
3. Wikipedia
opracowanie: M. Tomanik